آیا چیزی از سیب سلامت محصولات پاک‌زیست می دانید؟ هنگام خرید مواد غذایی ممکن است با دیدن برچسب پاک‌زیست(ارگانیک) بین برچسب های دیگر بگویید بازهم یک برچسب رمزی دیگر.
بین برچسب‌های موجود در بسته بندی مواد غذایی مثل برچسب سیب سلامت سازمان غذا و دارو (IFDA) که بیان کننده‌ی ارزش تغذیه‌ای، اجزای تشکیل دهنده‌ی مواد غذایی و چراغ راهنمای رنگی مبنی بر میزان سالم بودن محصول است، برچسب ارگانیک هم جزو اطلاعاتی است که باید رمز گشایی شود.
درک معنای برچسب های درج شده روی بسته بندی ها مثل برچسب سیب سلامت ،برچسب پاک‌زیست، کمک میکند که مواد غذاییتان را در هنگام خرید آگاهانه انتخاب کنید و یا اگر در فکر گرفتن گواهی پاک‌زیست برای محصولات کشاورزی‌تان هستید خوب است پروسه ای که برای گرفتن گواهی پاک‌زیست باید طی شود را بدانید.
سیب سلامت چیست و چگونه به محصول تعلق میگیرد؟
اگر تا به حال به برچسب سیب سلامت موجود در بسته بندی های مواد غذایی دقت کرده باشید ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد. طبق تعریف سازمان غذا و دارو فرآورده‌ی ایمن و سالم به فرآورده ای گفته میشود که به ارتقاء ایمنی و سلامت مصرف کننده کمک کند و از مواد اولیه سالم و در شرایط خوب بهداشتی تولید شده باشد. برچسب سیب سلامت به محصولاتی که استانداردهای سازمان غذا و دارو را رعایت کرده باشند تعلق میگیرد .
یعنی برای اینکه به یک فرآورده، برچسب سیب سلامت تعلق بگیرد باید از مواد افزودنی و مواد اولیه‌ی طبیعی به جای مواد شیمایی سنتتیک (سینتتیک کلمه ای یونانی است و به موادی مثل پلاستیک یا دارو اختصاص داده می شود که به دست انسان و با سنتز شیمیایی برای تقلید از مواد طبیعی ساخته شده اند) استفاده شده باشد.
نمک مصرفی فراورده حداقل میزان ممکن باشد، میزان کالری فرآورده را از طریق کاهش مصرف کربوهیدراتهای ساده و چربی ها به حداقل رسانده باشند و همچنین در تولیدش از سموم قارچی و سموم دفع آفات و هورمون ها، داروهای دامپزشکی و عوامل آلرژن استفاده نشده باشد. در صورت رعایت این استانداردها کمیته عالی اعطاء نشان ایمنی و سلامت، صلاحیت فرآورده های غذایی و آشامیدنی واجد شرایط را ارزیابی میکند.
برای مطمئن شدن از اصل بودن برچسب سلامت همیشه میتوانید از سامانه ردیابی و رهگیری فرآورده های سلامت استفاده کنید. خب حال با یک سوال مواجه میشویم واژه ی سیب سلامت محصولات پاک‌زیست به چه معناست؟
سیب سلامت محصولات پاک‌زیست؟
اگر تاکنون واژه‌ی سیب سلامت محصولات پاک‌زیست به گوشتان نخورده است تعجب نکنید! چون برای محصولات پاک‌زیست (ارگانیک)، سیب سلامت وجود ندارد. اما برچسب ارگانیک روی یک محصول به این معناست که مواد غذایی از سوی نهاد های معتبر کشور تایید شده اند.
مثلا در برنامه‌ی ملی ارگانیک آمریکا وظیفه‌ی اجرای مقررات ارگانیک به عهده‌ی بخشی از خدمات کشاورزی USDA است، تا از صلاحیت پاک‌زیست بودن محصول اطمینان حاصل شود. محصول نهایی برای دریافت برچسب ارگانیک USDA باید دقیقا طبق استانداردها بررسی شود یعنی توسط نماینده صادر کننده گواهینامه مراحل تولید، بازرسی و برچسب گذاری را طی کند.
این استاندارد ها شامل فاکتورهای مختلفی هستند مثل : کیفیت خاک، شیوه های پرورش حیوانات، کنترل آفات و علفهای هرز. همچنین باید بدون استفاده از کود های مصنوعی، لجن و فاضلاب، تابش یون ساز (نوعی تابش پر انرژی است که برای حذف الکترون (بار منفی) از یک اتم یا مولکول انرژی کافی را دارد و باعث یونیزه شدن اتم می شود. اشعه‌ی یونیزه می تواند باعث ایجاد تغییرات شیمیایی در سلول ها و آسیب رساندن به دی ان ای (DNA) شود). و مهندسی ژنتیک (مواد غیر تراریخته) تولید شوند.
اگر تایید شود محصول در خاکی کشت شده که از هیج ماده ی ممنوعه ای( کود های مصنوعی ، سموم دفع آفات) در طی سه سال اخیر استفاده نشده است یعنی محصول ارگانیک است. در مواردی که پرورش دهنده برای دستیابی به یک هدف خاص مجبور به استفاده از یک ماده مصنوعی است ، ابتدا باید بر اساس معیارهایی اثرات ماده بر روی سلامت انسان و محیط زیست بررسی شود درمقاله‌ی محصولات کشاورزی پاک‌زیست درباره ی این موضوع صحبت کردیم. در مورد گوشت ارگانیک به طور مفصل در چرخه ی تولید مواد غذایی ارگانیک در ادامه ی مقاله توضیح می دهم.
سیب سلامت محصولات پاک‌زیست چگونه به محصول تعلق میگیرد؟
در ایران به محصولات پاک‌زیست، سیب سلامت تعلق نمیگیرد. اما برای دریافت مجوز ارگانیک(پاک‌زیست) ، ابتدا کشاورز یا تولید کننده ی محصول باید فرم درخواست بازرسی و گواهی پاک‌زیست خود را پر کند. سپس کمیته‌ی اختصاصی در خصوص تعیین صلاحیت محصول برای ورود به سیستم تشکیل میشود و پیش فاکتور ارسال میشود.
قدم بعدی هم بستن قرارداد ، ارسال مدارک مربوط و واریز پیش پرداخت می‌باشد. بعد از بستن قرارداد زمان بازرسی اعلام میشود و بازرس به محل اعزام میشود تا از نزدیک همه ی مراحل (مثل وضعیت خاک و محصولات و…) را مشاهده کند و گزارش بنویسد.
در صورت مشاهده‌ی عدم انطباق مدارک با مشاهدات بازرس، موارد عدم انطباق اعلام میشود. بازرسی ثانویه با توجه به صلاحدید شرکت بازرسی صورت میگیرد و در نهایت در صورت انطباق مدارک با مشاهدات و تایید صلاحیت گواهینامه ارگانیک برای محصول صادر میشود.
محصولات پاک‌زیست از نگاه سازمان غذا و دارو آمریکا
مواد غذایی پاک‌زیست به 4 دسته ی زیر تقسیم میشوند:
100 درصد ارگانیک (Organic 100%): تمام محصولات موجود در این دسته باید از مواد غذایی که دارای گواهی 100 درصد پاک‌زیست است تشکیل شده باشند. برچسب 100 درصد ارگانیک باید حاوی نام صادر کننده‌ی گواهی و برچسب ارگانیک USDA یا 100 درصد ارگانیک باشد.
مواد غذایی ارگانیک (Organic): محصولات و مواد غذایی تشکیل دهنده شان باید دارای گواهی ارگانیک (پاک‌زیست) باشند. اما موادغذایی ارگانیک فرآوری شده ممکن است حاوی بعضی از مواد غیر کشاورزی مورد تأیید باشند ، مانند آنزیم های موجود در ماست، پکتین در مرباهای میوه ای یا جوش شیرین در محصولات پخته شده. در این محصولات هم نام صادر کننده‌ی گواهی و برچسب ارگانیک به چشم میخورد.
ساخته شده از مواد ارگانیک (Made with organic): وقتی روی محصولات بسته بندی شده ذکر شده که با مواد ارگانیک ساخته شده است. یعنی حداقل 70% محصول از مواد ارگانیک (پاک‌زیست) تشکیل شده. و 30% مواد غیر ارگانیک باقیمانده هم بدون استفاده از روش های ممنوع (مثل مهندسی ژنتیک ) تولید میشوند. البنه 30 درصد محصولات غیر کشاورزی دیگر باید در فهرست ملی تایید شده باشد.
لیست محصولات چند ماده ای (Organic ingredients): به محصولات موجود در این دسته با کمتر از 70 درصد مواد ارگانیک ،مهر ارگانیک تعلق نمیگیرد. تنها میتوانند لیست مواد ارگانیک و درصد استفاده ی مواد غذایی ارگانیک در محصولشان را ذکر کنند.
چرخه ی تولید مواد غذایی ارگانیک
برچسب ارگانیک USDA روی لبنیات یا فرآورده های گوشتی به این معنی است که حیوانات طبق استانداردها در شرایط زندگی طبیعی و مطابق با رفتارهای طبیعی خود پرورش داده شدند. همچنین از غذای ارگانیک تغذیه کردند (مثل چرا در مراتع) ، آنتی بیتوتیک یا هورمون به حیوانات تزریق نشده و در خاک سالم پرورش یافتند.
همچنین در حین فرآوری، گوشت یا فرآورده های لبنی در تاسیسات، توسط بازرس ارگانیک مورد بازرسی قرار گرفتند و قبل از بسته بندی بدون هیچ گونه رنگ مصنوعی، مواد نگهدارنده یا طعم دهنده فرآوری شدند تا از تماس با هرگونه مواد غیر پاک‌زیست ممنوع جلوگیری شود.
کلام آخر
امیدوارم مطالب این مقاله درک معنای برچسب هایی مثل برچسب سیب سلامت، برچسب ارگانیک را برایتان راحت تر کرده باشد و یا اگر در فکر گرفتن گواهی ارگانیک برای محصولات کشاورزی تان هستید امیدوارم توضیحاتی که درباره ی پروسه صدور گواهی ارگانیک به شما کمک کرده باشد. ما در فروشگاه محصولات ارگانیک فردوس پاک زیست سعی کرده‌ایم که تمام محصولات ارگانیک معتبر را گرد هم بیاوریم.
